Συνολικές προβολές σελίδας

26 Οκτωβρίου 2011



Αλιβέρι. Μνήμες λιγνίτη...




Το Αλιβέρι είναι κωμόπολη του νομού Ευβοίας και υπάγεται στον δήμο Ταμυνέων, του οποίου είναι και έδρα. Το Δημοτικό Διαμέρισμα Αλιβερίου αποτελείται από τους οικισμούς Αλιβέρι, Ανθούπολη, Κατακαλού, Κάραβο, Λάτα και Μηλάκι.
Είναι μία σύγχρονη κωμόπολη, η οποία παρουσιάζει σημαντική οικονομική και εμπορική δραστηριότητα. Βρίσκεται 52 χλμ. νοτιοανατολικά από την έδρα του Νομού, Χαλκίδα. Είναι χτισμένο αμφιθεατρικά πάνω σε λόφους και βρίσκεται σε απόσταση 2 χλμ. από τις ακτές του Ευβοϊκού Κόλπου. Επίνειο και λιμάνι του Αλιβερίου είναι ο Κάραβος, που αποτελεί και το τουριστικό κέντρο της περιοχής.
 Αποτελεί το οικονομικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής. Οι δραστηριότητες, στις οποίες στηρίζεται η τοπική οικονομία είναι οι παρακάτω:
Βιομηχανία - Βιοτεχνία: Στην περιοχή του Αλιβερίου λειτουργεί 
ατμοηλεκτρική μονάδα παραγωγής ρεύματος της ΔΕΗ καθώς και η νεότερη μονάδα παραγωγής της τσιμεντοβιομηχανίας ΑΓΕΤ-Ηρακλής. Παράλληλα, αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις και επικουρικά προς τις παραπάνω βιομηχανίες, στην περιοχή δραστηριοποιείται σημαντικός αριθμός βιοτεχνιών και μικρότερης κλίμακας βιομηχανικών εγκαταστάσεων.
Εμπόριο - Υπηρεσίες: Το Αλιβέρι συγκεντρώνει το μεγαλύτερο μέρος της εμπορικής δραστηριότητας της ευρύτερης περιοχής και αποτελεί κέντρο παροχής υπηρεσιών. Στην κωμόπολη λειτουργεί αριθμός εμπορικών καταστημάτων, supermarkets, έξι υποκαταστήματα τραπεζών και καταστήματα παροχής τηλεπικοινωνιών.
Γεωργία - Κτηνοτροφία - Αλιεία: Το Αλιβέρι δεν φημίζεται για κάποιο συγκεκριμένο αγροτικό προϊόν. Στην περιοχή καλλιεργούνται κυρίως 
ελιές και αμπέλια. Επίσης λειτουργούν μικρές κτηνοτροφικές μονάδες, οι οποίες εκτρέφουν βοοειδή, χοίρους και πουλερικά. Στο λιμάνι του Αλιβερίου ελιμενίζεται μικρός αριθμός αλειευτικών σκαφών, αλλά η αλιευτική παραγωγή τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί σημαντικά και συνεχίζει να αυξάνεται καθώς στην περιοχή λειτουργούν αρκετές μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας, οι οποίες αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς.
Ενέργεια - ΑΠΕ: Στην Νότια Εύβοια τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ραγδαία ανάπτυξη των
Ανανεώσημων Πηγών Ενέργειας, με νέα αιολικά πάρκα που εγκαθίστανται στην περιοχή λόγω του αυξημένου αιολικού δυναμικού. Το Αλιβέρι δεν αποτελεί εξαίρεση καθώς σε όλη την Νότια Εύβοια λειτουργεί σημαντικός αριθμόςανεμογεννητριών.
Εξόρυξη: Κατά το παρελθόν στην ευρύτερη περιοχή του Αλιβερίου λάμβανε χώρα έντονη 
μεταλλευτική δραστηριότητα. Συγκεκριμένα, η πρώτη αξιόλογη προσπάθεια στην Ελλάδα για την εκμετάλλευση λιγνιτικών κοιτασμάτων ξεκίνησε στο Αλιβέρι το 1897 και διατηρήθηκε με μικρές διακοπές λόγω έκτακτων συνθηκών έως τις αρχές της δεκαετίας του 1980, οπότε το λιγνιτωρυχείο του Αλιβερίου έπαψε να λειτουργεί οριστικά λόγω εξάντλησης των αποθεμάτων. Τα τελευταία χρόνια η μεταλλευτική δραστηριότητα περιορίζεται στην εξόρυξη ασβεστόλιθου για την τοπική βιομηχανία τσιμέντου, καθώς και στην εξόρυξη του μαύρου και γκρι μαρμάρου Αλιβερίου.
Πηγή : Βικιπαίδεια







Ο λιγνίτης και η παραγωγή του

Παράγοντας το λιγνίτη
Το ηλεκτρικό ρεύμα παράγεται από διάφορες ύλες .Μια από αυτές είναι και ο λιγνίτης.
Τι είναι όμως ο λιγνίτης (εικόνα) και πώς
δημιουργείται;
Ο λιγνίτης είναι ορυκτό. Είναι άνθρακας ( κάρβουνο) με κοκκινωπό χρώμα. Δημιουργείται από φυτά και δέντρα που φυτρώνουν δίπλα σε έλη, τα οποία καταπλακώνονται από κατολισθήσεις με το πέρασμα των χρόνων. Για να δημιουργηθεί ο λιγνίτης πρέπει να περάσουν πολλά εκατομμύρια έως και δισεκατομμύρια χρόνια.

Οι γεωλόγοι μετά από έρευνες εντόπισαν μεγάλα κοιτάσματα λιγνίτη στην Ελλάδα στις εξής περιοχές: Αλιβέρι, Πτολεμαϊδα, Μεγαλόπολη, Δράμα, Ελασσόνα, Φλώρινα.

Η ΔΕΗ
δημιούργησε
λιγνιτικά κέντρα  και σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (εικόνα) στο Αλιβέρι Ευβοίας το 1952, στην Πτολεμαϊδα Κοζάνης το 1957 και στη Μεγαλόπολη Αρκαδίας το 1970. Αναξιοποίητα παραμένουν ακόμα τα μεγάλα κοιτάσματα στην Ελασσόνα και στη Δράμα, ενώ το λιγνιτικό κέντρο Αλιβερίου δε λειτουργεί πλέον.

Στα λιγνιτικά κέντρα υπάρχουν τα ορυχεία. Το ορυχείο είναι ένας βαθύς και πλατύς κρατήρας (λάκκος), ο οποίος είναι χωρισμένος σε χωμάτινα επίπεδα. Το βάθος του κρατήρα μπορεί να φτάσει έως και τα τριακόσια (300) μέτρα.

Στα ορυχεία υπάρχουν μεγάλα μηχανήματα, οι εκσκαφείς (εικόνα), τα οποία σκάβουν και βγάζουν το χώμα. Στο χώμα αυτό υπάρχει ο λιγνίτης αλλά υπάρχουν και πολλά άχρηστα υλικά ανακατεμένα (άγονα χώματα).

Αφού γίνει ο διαχωρισμός από τα υλικά αυτά, ο λιγνίτης τοποθετείται στους ταινιόδρομους (εικόνα), ενώ με τον αποθέτη τα άγονα χώματα τοποθετούνται σε ειδικούς χώρους.
Οι ταινιόδρομοι οδηγούν τον καθαρό λιγνίτη στο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος . Εκεί καίγεται και παράγεται το ηλεκτρικό ρεύμα. Οι ταινιόδρομοι επιστρέφουν πίσω στο ορυχείο φορτώνουν λιγνίτη και παίρνουν πάλι το δρόμο για το εργοστάσιο παραγωγής.

Τα λιγνιτωρυχεία και οι σταθμοί παραγωγής λειτουργούν αδιάκοπα νύχτα και μέρα, όλο το χρόνο, με όλες τις καιρικές συνθήκες  προκειμένου να μη δημιουργούνται προβλήματα στην ηλεκτροδότηση της χώρας.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η ΔΕΗ , όταν τα κοιτάσματα λιγνίτη σε κάποιο μέρος τελειώσουν, φροντίζει να αποκαταστήσει περιβαλλοντικά το χώρο του ορυχείου.

Πιο συγκεκριμένα επανατοποθετούνται στον κρατήρα του ορυχείου τα άγονα χώματα και εκεί δημιουργούνται τεχνητές λίμνες ,φυτεύονται δέντρα, λουλούδια  κ.α. Αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν φυτευτεί πάνω από επτά εκατομμύρια (7.000.000) δέντρα.

Επιπλέον έχουν γίνει πολλές πειραματικές καλλιέργειες(εικόνα), έχει δημιουργηθεί θερμοκήπιο στην Πτολεμαϊδα και χώροι εκτροφής θηραμάτων και πτηνών στη Μεγαλόπολη.

Επιπλέον στη Μεγαλόπολη σε χώρο παλαιού ορυχείου έχει δημιουργηθεί η πιο μεγάλη πίστα μότο-κρος στην Ευρώπη .
 Αντίστοιχα στην Πτολεμαϊδα έχει μεταξύ των άλλων δημιουργηθεί ένα μεγάλο υπαίθριο θέατρο, στο οποίο λαμβάνουν χώρα παραστάσεις και συναυλίες. 





Ιστορική ανασκόπηση της αξιοποίησης λιγνιτικών κοιτασμάτων
Η πρώτη σοβαρή προσπάθεια για την εκμετάλλευση λιγνιτικών κοιτασμάτων στη χώρα μας άρχισε στο Αλιβέρι (Εύβοια) το 1873.
Δυστυχώς μια φοβερή πλημμύρα το 1897 κατέστρεψε όλες τις επιφανειακές και υπόγειες εγκαταστάσεις εξόρυξης. Η εκμετάλλευση ξανάρχισε μετά τον πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο. Το 1922 η ετήσια παραγωγή έφθασε τους 23.000 τόνους και διατηρήθηκε μέχρι το 1927.
 Το επόμενο έτος η εκμετάλλευση σταμάτησε για οικονομικούς λόγους.

Μετά το δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η ανάγκη εξηλεκτρισμού της χώρας οδήγησε στην απόφαση κατασκευής ατμοηλεκτρικού σταθμού στο Αλιβέρι, που θα λειτουργούσε αποκλειστικά με λιγνίτη.

Το 1951 ανέλαβε η ΔΕΗ την υπόγεια εκμετάλλευση των Ορυχείων στο Αλιβέρι, κατορθώνοντας να αυξήσει την παραγωγή σε 750 χιλιάδες τόνους το χρόνο και να τροφοδοτήσει μονάδες συνολικής ισχύος 230 MW.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 σταμάτησε η λειτουργία του λιγνιτωρυχείου Αλιβερίου.

Πηγή:tiakanas-anestis.mylivepage.com/.../ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΑ_ΛΙΓΝΙΤΗ
Η γέννηση του λιγνίτη
Τι είναι ο λιγνίτης, πως δημιουργήθηκε

Πριν από πολλά εκατομμύρια σε πολλά μέρη της γης, που σήμερα είναι σχετικά ψυχρά, το κλίμα ήταν υγρό και θερμό όπως είναι το τροπικό κλίμα. Υπήρχαν πολλές βαλτώδεις περιοχές με διάφορα δέντρα και τεράστιες φτέρες. Μέσα στο νερό των βάλτων συσσωρεύτηκαν μεγάλες ποσότητες νεκρής φυτικής ύλης και σκεπάστηκαν από διάφορα υλικά ιζηματογενούς προέλευσης. Η πίεση και θερμοκρασία προξένησαν χημικές μεταβολές στα φυτικά υλικά που ήταν βυθισμένα στη γη. Αυτή η διαδικασία λέγεται απανθράκωση.
Από τη βαθμιαία απανθράκωση των φυτικών υλικών που έγινε και εξακολουθεί να γίνεται στο εσωτερικό της γης προέρχονται οι ΓΑΙΑΝΘΡΑΚΕΣ. 
Στο σχηματισμό των γαιανθράκων συνετέλεσαν οι υψηλές θερμοκρασίες, η πίεση και διάφοροι μικροοργανισμοί.
Τα βασικά χημικά στοιχεία των γαιανθράκων είναι ο ΑΝΘΡΑΚΑΣ(C).
Τα μέρη από τα οποία εξάγονται οι γαιάνθρακες λέγονται ΑΝΘΡΑΚΩΡΥΧΕΙΑ και ανάλογα με το ποσό του άνθρακα που περιέχουν οι γαιάνθρακες διακρίνονται σε διάφορα είδη.
Ο ΑΝΘΡΑΚΙΤΗΣ περιέχει το μεγαλύτερο ποσό άνθρακα (93-99%) και έχει τη μεγαλύτερη θερμαντική αξία από όλους τους γαιάνθρακες.
Ο ΛΙΘΑΝΘΡΑΚΑΣ περιέχει 75-90% άνθρακα και όταν καεί αφήνει ένα υπόλειμμα που το λένε ΚΟΚ . Αυτό χρησιμοποιείται στη μεταλλουργία.
Ο ΛΙΓΝΙΤΗΣ μοιάζει με το ξύλο από το οποίο προήλθε και είναι προϊόν των νεότερων γεωλογικών περιόδων.



Καύση λιγνίτη. Χρήση λιγνίτη - άλλες πήγες ενέργειας

Ο λιγνίτης όταν καίγεται παράγει ενέργεια. Από την καύση του λιγνίτη και άλλων ξύλων ή ορυκτών καυσίμων στα οποία περιέχεται άνθρακας που, όταν καίγεται ενώνεται με το οξυγόνο του αέρα και σχηματίζεται το διοξείδιο.
Η καύση του λιγνίτη χρησιμοποιείται για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος και για οικιακή χρήση.
Εκτός από το λιγνίτη άλλες πηγές ενέργειας είναι το κάρβουνο, το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, ο Ήλιος, ο γαιάνθρακας.
Οι πηγές αυτές διακρίνονται σε ανανεώσιμες και μη ανανεώσιμες. Ανανεώσιμη ονομάζομαι μια πηγή ενέργειας όταν δεν εξαντλούνται τα αποθέματά της λόγω της χρήσης από τον άνθρωπο. Ο Ήλιος π.χ. είναι μια ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, το ίδιο και ο άνεμος, η βιομάζα κ.α. Μη ανανεώσιμες είναι οι πηγές ενέργειας που τα απο-θέματά τους εξαντλούνται και δεν αναπληρώνονται εύκολα λόγω της χρήσης από τον άνθρωπο. Τέτοιες πηγές είναι τα ορυκτά καύσιμα, όπως οι γαιάνθρακες, το πετρέλαιο κ.α.
Ακόμα διακρίνουμε τις πηγές ενέργειας σε επιζήμιες για το περιβάλλον και σε φιλικές προς αυτό. Οι γαιάνθρακες, το πετρέλαιο κ.α. είναι πηγές που επιβαρύνουν το έδαφος, τον αέρα, το νερό. Ο Ήλιος, ο άνεμος, η βιομάζα κ.α. ανήκουν στις φιλικές πηγές ενέργειας για το περιβάλλον.


Λιγνίτης και Αλιβέρι

Στις αρχές του αιώνα μας η περιοχή του Αλιβερίου έγινε ιδιαίτερα γνωστή για τη λιγνιτοφόρο λεκάνη και τη συστηματική εκμετάλλευση της. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα λιγνιτικά κοιτάσματα του Αλι-βερίου ήταν γνωστά από την αρχαιότητα.
Η γεωλογική κατασκευή της λιγνιτοφόρου λεκάνης του Αλιβερίου αποτελεί τον αδιάψευστο μάρτυρα των κοσμογονικών γεωλογικών ανακατατάξεων, που συντελέστηκαν στην περιοχή κατά την περίοδο της προϊστορίας. Οι λιγνίτες του Αλιβερίου κατατάσσονται στην κατη-γορία των ξυλωδών ανθράκων, οι οποίοι έχουν ως κύρια πρώτη ύλη σχηματισμού τους την κωνοφόρα βλάστηση, που προφανώς υπήρχε στην περιοχή πριν από εκατ. χρόνια.
Η οικονομική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής υπήρξε αποτέλεσμα της αξιοποίησης των λιγνιτοφόρων κοιτασμάτων και της λει-τουργίας του 
θερμοηλεκτρικού σταθμού της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού(ΔΕΗ).


Ο μύθος «η λάμια του Μπρινιά»

Μια φορά κι έναν καιρό σε χρόνους μακρινούς και περασμένους , κάπου εκεί που το ονόμαζαν Μπρινιά , υπήρχε ένα πυκνό – πυκνό δάσος .
Οι κάτοικοι απ΄το διπλανό χωριό του Αι – Λουκά , ερχόντουσαν με τα τσεκούρια τους να κόψουν ξύλα , είτε για να τα κάψουν στα τζάκια τους και να ζεσταίνονται τις παγερές μέρες του χειμώνα , είτε για να κατασκευάσουν εργαλεία .
Παρέες παρέες χώνονταν μέσα στο δάσος , περπατούσαν ήρεμοι , κουβέντιαζαν , γελούσαν , έλεγαν μεταξύ τους τα νέα του χωριού .
Μέσα σ’ αυτό το όμορφο όμως δάσος πολλές φορές γινόταν κάτι μαγικό και ανεξήγητο συνάμα όμως τραγικό και τρομερό… Εκεί που οι άνθρωποι βάδιζαν αμέριμνοι και συνομιλούσαν , συνέβαινε ένας ή και περισσότεροι να εξαφανίζονται δίχως να γίνονται αντιληπτοί απ΄ τους συντρόφους τους ….Λες κι άνοιγε η γη και τους κατά-πινε . Το μόνο ίχνος που άφηναν πίσω τους ήταν ένα είδος σκόνης ή καπνού . 
Τότε έλεγαν οι σύντροφοι τους :
Πάνε κι αυτοί τους έφαγε η Λάμια του Μπρινιά…. »
Η Λάμια του Μπρινιά, τέρας φοβερό και τρομερό που στοίχειωνε μες στα μυαλά των απλών αυτών ανθρώπων.
Τι συνέβαινε όμως στην πραγματικότητα ;
Κάτω απ την περιοχή του δάσους υπήρχαν τα ανεξάντλητα στρώματα λιγνίτη.
Σε κάποια σημεία τα στρώματα αυτά έφταναν μέχρι την επιφάνεια του εδάφους όπου έρχονταν σε επαφή με το οξυγόνο του αέρα και άρχιζαν να καίγονται από μόνα τους .καιγόταν έτσι αργά αργά το στρώμα του λιγνίτη σε μεγάλο βάθος και μεταβαλλόταν σε απαλή στάχτη.
Τα πεσμένα φύλλα των δέντρων του δάσους κάλυπταν τη στάχτη η οποία έτσι μεταβαλλόταν σε φοβερή παγίδα θανάτου για τους ανθρώπους που ερχόντουσαν στο δάσος.
Η Λάμια του Μπρινιά δεν ήταν άλλη από τη στάχτη του λιγνίτη.
Η στάχτη ήταν που κατάπινε τους άμοιρους αυτούς ανθρώπους.
Στην περιοχή αυτή σήμερα βρίσκεται το Λιγνιτωρυχείο του Μπρινιά…

Ιστορία του λιγνιτωρυχείου

Την παλιά εποχή στη θέση Μπρινιά , όπου βρέθηκε ο λιγνίτης ήταν στην επιφάνεια και με την επαφή με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας αναφλεγόταν και ανακλούσε λάμψεις τη νύχτα και ο κόσμος την ονόμασε η Λάμια του Μπρινιά .
Όταν αποκαλύφθηκε τι ήταν άρχισε η εξόρυξη του λιγνίτη με πηγάδια στην αρχή . Την εκμετάλλευση την έκαναν δύο άνθρωποι : ο Μάτσας και ο Μπειρίκος .
Η εκμετάλλευση άρχισε να γίνεται με τη διάνοιξη πηγαδιών και με αυτόν τον τρόπο ερευνούσανε το πάχος και το βάθος του λιγνίτη. Επίσης είχαν ανοίξει μια σήραγγα ευθεία , όπου είχαν στρώσει και σιδηρογραμμές και μετέφεραν με βαγόνια το λιγνίτη , τα οποία τα τραβούσαν ζώα ( μουλάρια ) .Με το πέρασμα του χρόνου άρχισαν να ανοίγουν νταμάρια σε δύο σημεία της περιοχής και με αυτό τον τρόπο αυξήθηκε η παραγωγή .
Στη συνέχεια άρχισαν να ανοίγουν 
στοές κεκλιμένες προς τα κάτω και μετά με ευθείες στοές δημιουργούσαν πολλά μέτωπα . Οι στοές αυτές ήταν στις περιοχές του Μπρινιά , Βρύσης και Μαρμαρένιας .
Αργότερα εργοδότης και διευθυντής ήταν ο Γεώργιος Αλεξόπουλος . Την εποχή του 40 έγινε διακοπή της εξόρυξης . Όταν ξανάρθε η ειρήνη ο γερμανικός οίκος «Πηρς» αναλαμβάνει το λιγνιτωρυχείο. Για τους εργαζόμενους την εποχή εκείνη οι συνθήκες εργασίας ήταν πολύ δύσκολες διότι δεν υπήρχαν τα μέσα εξαερισμού και δυσκολεύανε πολύ τους εργαζόμενους. Υπήρχαν αναφλέξεις του λιγνίτη και ο αερισμός ήταν δύσκολος. Δεν μπορούσαν να αναπνεύσουν διότι δημιουργούταν μονοξείδιο και διοξείδιο του άνθρακα. Η εκμετάλλευση την εποχή εκείνη γινόταν με βαγόνια στα υπόγεια και με βαρούλκο στην επιφάνεια. Το λιγνίτη το φορτώνανε σε μεγάλα βαγόνια (7 τόνων περίπου ) και ατμάμαξες και τον μετέφεραν στον Κάραβο και από εκεί τον διοχέτευαν όπου υπήρχε ανάγκη . Μετά τη διοίκηση την ανέλαβε η ΔΕΗ και έγινε στον Κάραβο το 
εργοστάσιο ηλεκτρισμού. 


 
Ο χώρος

Μπαίνοντας στο λιγνιτωρυχείο συναντάμε ένα κτήριο που ήταν ξενώνας και πρόχειρο παλιό νοσοκομείο. Στη συνέχεια ακολουθεί ένα μεγάλο πέτρινο κτήριο η Διοίκηση . Στο κτήριο ήταν το προσωπικό που έλεγχε όλο το λιγνιτωρυχείο.
Μετά συναντούσες το συνεργείο στο οποίο επισκευάζανε μηχανήματα , στη συνέχεια υπήρχαν δυο
πύργοι , που από το έναν ανεβοκατεβάζανε το προσωπικό και από το άλλο έβγαινε το κάρβουνο, το οποίο μεταφερόταν μ΄ ένα μεταφορέα σ’ ένα ‘’ΣΙΛΟ’’.
Στη συνέχεια ήταν διάφορα κτήρια , όπως πλυντήρια και διάφορα συνεργεία .
Απέναντι απ’ όλα αυτά είναι ένα ποτάμι το λεγόμενο ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΟ.













Λειτουργία λιγνιτωρυχείου

Η Δ.Ε.Η. από το 1951 αναλαμβάνει την εκμετάλλευση των λιγνιτωρυχείων. Κατασκευάζει το πρώτο εργοστάσιό της στον Κάραβο Αλιβερίου . Το εργοστάσιο άρχισε να λειτουργεί τον Ιούνιο του 1953 με την πρώτη ηλεκτρογεννήτρια και τη δεύτερη το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου .
Αρχικά το εργοστάσιο χρησιμοποίησε τα αποθέματα λιγνίτη από τις εργασίες ανάπτυξης των ορυχείων . Από τη λειτουργία του λιγνιτωρυχείου Αλιβερίου βγαίνουν καθημερινά 2.000 τόνοι κάρβουνου που θέτουν σε κίνηση το μεγαλύτερο εργοστάσιο ηλεκτρισμού στη χώρα μας . Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια διοχετεύεται μέχρι και τα πιο απομακρυσμένα σημεία της χώρας μας .Έτσι μπορεί να φωτίσει και να θερμάνει , να κινήσει μηχανές συμβάλλοντας έτσι στην πρόοδο και ανάπτυξη της χώρας .

Αν δεν υπήρχε ο λιγνίτης στον τόπο μας θα αναγκαζόμαστε να εισάγουμε από άλλες χώρες καύσιμα , με αποτέλεσμα τη δημιουργία μεγάλων κρατικών εξόδων .
Η εξόρυξη του λιγνίτη στο Αλιβέρι έγινε με διαφορετική μέθοδο απ' ότι στα άλλα λιγνιτωρυχεία και αυτό εξαιτίας της κλίσης του αργίλου που σκεπάζει το λιγνίτη και της ιδιομορφίας του κοιτάσματος . Έτσι η εξόρυξη του λιγνίτη γίνεται από κάτω προς τα επάνω. Υπήρχε ένα σωστά μελετημένο σύστημα από κύριες στοές , διαδρόμους , σήραγγες και διαβάσεις μέσα στο λιγνιτοφόρο κοίτασμα , οι οποίες διευκολύνουν την εξόρυξη και τη μεταφορά του . 
Υπάρχει συγκροτημένη ομάδα λιγνιτωρύχων που ο καθένας έχει τη δική του ειδικότητα . Όσος λιγνίτης εξορύσσεται μεταφέρεται με μικρά βαγόνια στον πυθμένα του πηγαδιού για να ανελκυστεί στην επιφάνεια .
 

Η μεταφορά του κάρβουνου

Το εξορυγμένο κάρβουνο μεταφερόταν τότε με βαγόνια που φορτώνονταν από το σιλό, για να το πάει στο εργοστάσιο του Καράβου. Οι γραμμές του τρένου ξεκίναγαν από το ορυχείο , περνούσαν στο δρόμο Αγίου Λουκά- Αλιβερίου, συνεχίζονταν στον σημερινό περιφερειακό και κατέληγαν στο εργοστάσιο του Καράβου. Η διαδρομή από το ορυχείο έως το εργοστάσιο στον Κάραβο είναι 6 χιλιόμετρα. Οι πρώτεςατμομηχανές φτιάχτηκαν και ήρθαν από τη Γερμανία. Το κάθε βαγόνι κουβαλούσε 8 τόνους κάρβουνο και η μηχανή κουβαλούσε 14 βαγόνια. Υπήρχαν δύο ειδών τρένα, οι ατμομηχανές και οι πετρελαιομηχανές. Οι ατμομηχανές ήταν 6 και οι πετρελαιομηχανές 5. Για να δουλεύουνε καίγανε λιγνίτη. Τέλος μια σιδηροδρομική γραμμή στην επιφάνεια έχει 8 χιλιόμετρα και 2 διακλαδώσεις, μεταφέρει από τα ορυχεία το λιγνίτη στο θερμοηλεκτρικό εργοστάσιο και η στάχτη τη μετέφεραν και την άφηναν σε έρημες περιοχές.

















Το κάρβουνο φτάνει στον Κάραβο

Το κάρβουνο που μεταφερόταν στη ΔΕΗ το καθαρίζανε από τα σώματα και τις πέτρες και μετά το έκαναν κομματάκια και το έκαιγαν. Το 1950 φτιάχτηκαν οι δύο μικρές μονάδες. Ήταν οι πρώτες στηΔΕΗ και έκαιγαν μόνο κάρβουνο. Το 1970 φτιάχτηκαν οι δύο μεγά-λες μονάδες. Η μία έκαιγε μαζούτ και η άλλη μονάδα παλιά έκαιγε μόνο κάρβουνο. Επειδή όμως το κάρβουνο στον Άγιο Λουκά τελείωσε καίνε πλέον μαζούτ.
Η κάθε μονάδα καίει 36 τόνους. Η ποσότητα ρεύματος που παράγουν είναι 150.000 χιλιάδες κιλοβάτ, ή αλλιώς 150 μεγαβάτ η κάθε μονάδα. Όταν έκαιγαν το κάρβουνο χρησιμοποιούσαν 120 τό-νους την ώρα η μεγάλη μονάδα και όταν λειτουργούσαν οι μικρές μονάδες η καθεμιά περίπου έκαιγε 30 τόνους.


Συνθήκες εργασίας

Η πορεία της ζωής του λιγνιτωρυχείου δεν ήταν πάντα καλή. Με την άρχουσα εταιρεία, καθώς και με τη «Μάτσα-Μπειρίκου» αργότερα, οι εργαζόμενοι ήρθαν αρκετές φορές σε σύγκρουση για τη χαμηλή μισθοδοσία τους. Κι αυτό γιατί για την εργασία που πρόσφεραν αμείβονταν πάρα πολύ χαμηλά (5 με 6 δραχμές την ημέρα και κάποια δελτία αξίας 200 έως 700 δραχμών για αγορά προϊόντων)
Το μεγαλύτερο και σοβαρότερο πρόβλημα που συναντούσαν οι εργάτες ήταν η 
εργασία τους στις εγκαταστάσεις. Λόγω της έλλειψης οργάνωσης και υποδομής οι εργαζόμενοι είχαν συχνά ατυχήματα και πολλές φορές θανατηφόρα.
Με χειροκίνητα 
εργαλεία, χωρίς βαγόνια μεταφοράς, στοές που συχνά κατέρρεαν ή γέμιζαν με δηλητηριώδη αέρια, οι εργάτες υπερέβαλαν σε ζήλο. Πολλές φορές οι ώρες εργασίας εξαρτούνταν και από τη θερμοκρασία που επικρατούσε (άνω των 28ο c δούλευαν έξι ώρες, κάτω των 28ο c εργάζονταν κανονικά).
Κάτω από τη διοίκηση της «Εμπάσκο» η μισθοδοσία ήταν μηδαμινή αλλά η εργασία έγινε λίγο καλύτερη με τα διατρητικά και εξορυκτικά μηχανήματα καθώς και η αντικατάσταση του βιτζιού με βαγόνι.
Το 1950 ο γερμανικός οίκος «
Πηρς» προέβη σε αλλαγές. Άνοιξε πηγάδια αντί για γαλαρίες και πολλαπλασίασε το εργατικό δυναμικό. Αντικατέστησε το ζεμπίλι με σιδηροδρομικά βαγόνια ακριβείας. Στα πηγάδια που ανοίχτηκαν το ένα χρησίμευε ως ανελκυστήρας (κλωβός) ανθρώπων όπου δίπλα από το κάθε φρεάτιο υπήρχε η πινακίδα κατεύθυνσης με κτύπους. Επιπλοκές υπήρξαν όταν έφτασαν στα 150 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας όπου δεν ακούγονταν οι χτύποι , για αυτό οι εργάτες διέτρεχαν μεγάλο κίνδυνο.
Οι συνθήκες εργασίας καλυτερεύουν στην επιφάνεια, αφού άλλαξαν οι μηχανικές εγκαταστάσεις και όποια προβλήματα παρουσιάστηκαν στο χειρισμό τους διορθώθηκαν με διδασκαλία στους εργάτες.
Τέλος στις 2 Μαΐου 1954 τα λιγνιτωρυχεία περνούν στα χέρια της ΔΕΗ, όπου αρχίζει η άνοδος στο ποσό εξόρυξης λιγνίτη, καλυτέρευση συνθηκών εργασίας, αύξηση μισθών, βελτίωση καλής λειτουργίας και αποδόσεως. Με την παραγωγή σε λιγνίτη το εργοστάσιο συντέλεσε στον εξηλεκτρισμό της χώρας.

 Ατυχήματα και μέτρα προφύλαξης

Τα ατυχήματα που γίνονταν στο λιγνιτωρυχείο ήταν πολλά και έπρεπε να πάρουν κάποια μέτρα ασφάλειας. Ένα γνωστό μέτρο προφύλαξης ήταν τα καναρίνια. Τα καναρίνια βρίσκονταν πάντα μέσα στο λιγνιτωρυχείο. Όταν ο εργάτης έβλεπε πως το καναρίνι λιποθυμούσε, σήμαινε ότι υπήρχε μονοξείδιο. Το έπαιρνε κι έτρεχε στον επικεφαλής. Αυτό σήμαινε ότι μέσα σε διάστημα δέκα λεπτών έπρεπε να εκκενώσουν γρήγορα το χώρο. Άλλο σοβαρό ατύχημα ήταν αυτό στα πόδια των εργατών. Κάποιες φορές βαριά πράγματα έπεφταν στα πόδια των εργατών. Για αυτό θα έπρεπε να φοράνε μπότες. Οι μπότες αυτές ήταν ειδική παραγγελία και είχαν μπροστά ένα σίδερο για να προστατεύουνε τα πόδια των εργατών. Υπήρχαν και άλλα πιο σοβαρά ατυχήματα. Όπως οι εκρήξεις. Στις εκρήξεις πολλά άτομα σκοτώνονταν και για αυτό οι εργαζόμενοι έπρεπε να πάρουν κάποια μέτρα ασφάλειας.
Πάντα οι εργαζόμενοι μέσα στο λιγνιτωρυχείο έπρεπε να προσέχουν. Ό,τι αφορούσε τον αερισμό την ώρα που δούλευαν. Απαγορεύονταν οι θόρυβοι, τα πειράγματα και πάνω από όλα το κάπνισμα ή η χρήση άλλου εύφλεκτου υλικού. Δεν επιτρεπόταν να μπαίνουν μέσα στο χώρο του λιγνιτωρυχείου μεθυσμένοι ή ζαλισμένοι. Οι μπαζαδόροι έπρεπε να ήταν πολύ προσεκτικοί στα εργαλεία που κουβαλούσαν. Έπρεπε να τα μεταφέρουν χαμηλά και όχι στους ώμους. Έπρεπε επίσης να προσέχουν όταν σκάβουν για να μην βρουν κανένα δυναμίτη και γίνει ατύχημα.

Ατυχήματα στο λιγνιτωρυχείο

Κάποια σοβαρά ατυχήματα που συνέβησαν στο λιγνιτωρυχείο είναι τα παρακάτω:
Όταν έπεφτε ένα κομμάτι από το ταβάνι και άρχιζαν να υποχωρούν τα υποστυλώματα και καταπλάκωναν τους εργάτες. Άλλη αιτία ατυχήματος ήταν η έλλειψη οξυγόνου από την καύση του κάρβουνου που σιγόκαιγε στα υπόγεια και το μονοξείδιο απλωνόταν γρήγορα παντού. Πολλοί λιποθυμούσαν και άλλοι που έτρεχαν για να τους βοηθήσουν είχαν και αυτοί το ίδιο αποτέλεσμα. Στα πηγάδια υπήρξαν γύρω στους 7 νεκρούς. Με την έκρηξη των φουρνέλων που έγινε το 1968, τα αέρια που ελευθερώθηκαν σκότωσαν τους 
εργάτες.
Σε αυτά και σε άλλα ατυχήματα στη ΔΕΗ 
έχασαν τη ζωή τους 25 άνθρωποι συνολικά.

Περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την εξόρυξη και την καύση του λιγνίτη
Πως η βιομηχανία επηρεάζει μια περιοχή

Οι βιομηχανίες εξόρυξης, όπως ορυχεία, νταμάρια κτλ. Μπορούν να αλλάξουν τελείως τη μορφή μιας περιοχής. Πριν την εξόρυξη υπήρχαν σ’ αυτήν την περιοχή πολλές δουλειές για τους ανθρώπους, τα χωράφια ήταν εύφορα και υπήρχαν πολλά είδη ζώων. Αυτή η περιοχή παλιά ήταν πολύ όμορφη και γεμάτη ζωή. Αλλά τώρα όλα έ-χουν αλλάξει. Πολλά δέντρα κόπηκαν και πολλά χωράφια δόθηκαν στη ΔΕΗ. Με τις αλλαγές αυτές τα ζώα της περιοχής έφυγαν.
Στην περιοχή μας τα μειονεκτήματα είναι ότι μετά την εξόρυξη τα χώματα υποχωρούσαν και δημιουργήθηκαν ρωγμές σε μερικά σπίτια της περιοχής. Ακόμα στις περιοχές γύρω από το Αλιβέρι και στο Αλιβέρι υπέφεραν από το θόρυβο των τρένων που ανεβοκατέβαι-ναν πάνω κάτω συν ότι τα βαγόνια ήταν ακάλυπτα εκείνη την εποχή.
Τα πλεονεκτήματα είναι ότι από το λιγνιτωρυχείο ζήσανε κάπου δυο χιλιάδες οικογένειες. Ζήσανε και βρήκανε δουλειά στον τόπο τους. Ακόμα η μετανάστευση στην Εύβοια μετά τον πόλεμο στη δεκαετία του ’50 λιγόστεψε.


Προβλήματα που δημιουργούνται στο περιβάλλον από την καύση του λιγνίτη 

Με την καύση του λιγνίτη έχουν δημιουργηθεί πολλά προβλήματα τόσο στο περιβάλλον όσο και στον άνθρωπο. Με την καύση του λιγνίτη παράγουμε το διοξείδιο του άνθρακα. Κάθε χρόνο με την καύση των ορυκτών καυσίμων ελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα 6 δισεκατομμύρια τόνοι από αυτό το αέριο, δηλαδή αναλογεί παραγωγή 1000 κιλών διοξειδίου του άνθρακα στον κάθε κάτοικο της γης κάθε χρόνο. Στην Ελλάδα οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα φτάνουν τα 100 εκατομμύρια τόνους το χρόνο. Το διοξείδιο του άνθρακα θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ρύπους και είναι το αέριο με τη μεγαλύτερη συμμετοχή στην εμφάνιση του φαινομένου του θερμοκηπίου.
Ταυτόχρονα η χρήση των ορυκτών καυσίμων αποτελεί σήμερα μια από τις κυριότερες αιτίες επιβάρυνσης του αέρα , της θάλασσας και του εδάφους. Στις πόλεις συμβάλλουν στην δημιουργία νέφους και στα βιομηχανικά κράτη συντελούν στην όξινη βροχή. Ατυχήματα έχουν προκληθεί κατά τη μεταφορά πετρελαίου σε δεξαμενόπλοια. Το 
τοπίο επηρεάζεται έντονα στις περιοχές εξόρυξης γαιάνθρακα, εξαντλούνται οι ενεργειακοί πόροι και ρυπαίνεται το περιβάλλον.
Στην περιοχή μας τα προβλήματα είναι πολλά. Μερικοί άνθρωποι έχασαν τα χωράφια τους, που ήταν εύφορα, γιατί η ΔΕΗ ήθελε να τα χρησιμοποιήσει για τη εξόρυξη του λιγνίτη. Ακόμα πολλά σπίτια έπαθαν ρωγμές εξαιτίας των τρυπών που ανοίχτηκαν για το λιγνίτη.

Το λιγνιτωρυχείο σήμερα. Προοπτικές

Παρά το ένδοξο παρελθόν του το λιγνιτωρυχείο έχει εγκαταλειφθεί στις μέρες μας. Ελάχιστοι άνθρωποι εργάζονται στο χώρο, κάνοντας μεταλλικές κατασκευές που τις στέλνουν σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, κυρίως Μεγαλόπολη και Πτολεμαΐδα.
Εικόνες εγκατάλειψης κυριαρχούν παντού στο χώρο. Κτίρια μισογκρεμισμένα, κατασκευές σκουριασμένες και ετοιμόρροπες, 
ατμάμαξες παρατημένες.
Κι όμως είναι κρίμα αυτός ο χώρος, που κάποτε έσφυζε από ζωή, να μετατρέπεται σε ένα 
νεκρό τοπίο. Δε θα μπορούσε άραγε να γίνει κάτι;
Μέσα από συνεντεύξεις που πήραμε μάθαμε ότι έχουν γίνει διάφορες μελέτες για την προοπτική αυτού του χώρου. Δύο είναι οι επικρατέστερες απόψεις:
• Να επανέλθει ο χώρος στην αρχική του μορφή πριν αρχίσει η εξόρυξη, που σημαίνει να γκρεμιστούν τα πάντα, να γίνουν επιχωματώσεις, να γίνουν παρεμβάσεις ώστε να ξα-ναδημιουργηθεί το προηγούμενο περιβάλλον
• Να δημιουργηθεί στο χώρο ένα βιομηχανικό πάρκο. Να φτιαχτεί ένας χώρος ζωντανός με μουσείο, αίθουσα εκδηλώσεων, εργαστήρια, αναψυκτήριο. Να γίνει το παλιό λιγνι-τωρυχείο ένας τόπος επίσκεψης, γνώσης και δραστηριοτήτων και γιατί όχι να ξαναλειτουργήσει το παλιό τρενάκι, να ακουστεί το σφύριγμά του ξανά!
Εμείς ελπίζουμε να πραγματοποιηθεί η δεύτερη πρόταση, γιατί έτσι η ιστορία του τόπου δε θα χαθεί με γκρεμίσματα και ισοπεδώσεις και θα δημιουργηθεί ένας χώρος ψυχαγωγίας, γνώσης και πολιτισμού. 
 
Πηγή:
dim-ag-ioann.eyv.sch.gr/Keimena_mathiton_lignitis.htm




















































































Το εργοστάσιο σήμερα υπό καταρρακτώδη βροοχή.....




Σοφιάννα Αγγελοπούλου.


4 σχόλια:

Christina είπε...

Το κομμάτι ειδικά του λιγνίτη, εξαιρετικό!

Σοφιάννα είπε...

Aγάπη μου έχω κι άλλο...σ΄ευχαριστώ για τις ματιές σου Χριστίνα μου!

manivesto είπε...

Μπράβο!
photo.manivesto@gmail.com

Σοφιάννα είπε...

Πέτρο, σ΄ευχαριστώ πάρα πολύ για τη ματιά σου....Δεν ξέρω σιγά σιγά μόνη προσπαθώ ν΄ανακαλύψω τις δυνατότητες του blog...και να γίνω σε πολλά χρόνια.....σαν εσένα!!!!!